Proje Özeti

Türkiye, Suriyeli olmayan ve çoğunluğunu Iraklıların, Afganların ve İranlıların oluşturduğu 400 bin mülteci ile 3 milyon 700 bini de Suriyeli olmak üzere dört milyondan fazla mülteciye ev sahipliği yapmakta. Suriyeli mültecilerin 2 milyonu çalışma yaşında ve bu mültecilerden sadece 930 bin kişi işgücünün bir parçası. Pandemi öncesinde Suriyeli işçilerin yüzde 97’den fazlasının kayıt dışı çalıştığı tahmin edilmektedir.

Geçim kaynakları fırsatlarına erişim ve kendi kendine yeterlilik ile insana yakışır iş koşullarının sağlanması konularında mültecilerin karşılaştıkları zorluklar ve engeller devam etmektedir. Karşılaşılan bu zorluklar üç kategoriye ayrılabilir:

• Mültecilerin vasıf ve istihdam edilebilirlik düzeylerinin düşük olması,
• Kayıtlı istihdam ve geçim kaynakları fırsatlarının yetersizliği,
• İşgücü piyasası yönetişimi ve uygulamasının yetersiz olması.

Bu zorluklar nedeniyle, ILO 2015 yılından bu yana kısa ve orta vadede istihdamı arttırıcı önlemleri teşvik eden kapsamlı, bütüncül ve entegre bir Mülteci Destek Programını benimseyen yıllara yayılan bir Destek Programı rehberliğinde mültecilerin insana yakışır işlere erişimini desteklemektedir.

ILO stratejisi üç bütüncül sacayağına dayanmaktadır. Bunlar: (1) Türkiye’deki mültecilerin ve ev sahibi toplulukların insana yakışır işlere erişimini kolaylaştırmak için vasıflı, yetkin ve üretken işgücü arzının varlığının artırılması; (2) Türkiye’deki Suriyeli mülteciler ve ev sahibi topluluklar için istihdam olanaklarının teşvik edilmesi ve girişimcilik fırsatlarının arttırılması amacıyla belirli sektörlerde ve coğrafi bölgelerde yerel ekonomik kalkınmanın desteklenmesi; (3) Türkiye'de kalkınma stratejilerinin kapsamlı bir şekilde uygulamasına katkı sağlamak üzere işgücü piyasası yönetişim kurumlarının ve mekanizmalarının güçlendirilmesine destek sağlanması.

Yukarıdaki bilgiler ışığında, ILO'nun göçe yönelik hak temelli yaklaşımına ve standartları belirlemedeki rolü ve üçlü yapısına uyumlu "İnsana Yakışır Geçim Fırsatlarıyla Dayanıklılığı ve Sosyal Uyumu Destekleme Projesi", ulusal öncelikler ve kalkınma planları dikkate alınarak işçi ve işveren konfederasyonları, kamu kurum/kuruluşları ve sivil toplum örgütlerinin temsilcileriyle ile istişare içerisinde ve diğer BM kuruluşları ve Bölgesel Mülteci ve Dayanıklılık Planı (3RP) ortakları ile tamamlayıcılık ilkesi dikkate alınarak tasarlanmıştır. Projenin tasarımında ayrıca bir dizi kılavuz ilke ve politika belgesi esas alınmıştır. Bu kılavuz ilke ve belgeler ise şöyledir: (a) BM 2030 Gündemi, (b) Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları (SKA'lar), özellikle 8. ve 10. hedefler, (c) Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma İşbirliği Çerçevesi (UNSDCF) 2021-2025 hedefleri, (d) ILO 2022-2023 İki Yıllık Programı ve Bütçesi14, (e) On Birinci Kalkınma Planı (2019-2023), (f) Ulusal İstihdam Stratejisi (2014-2023) ve (g) Çocuk İşçiliği ile Mücadele Ulusal Programı Eylem Planı (2017-2023).

Proje, İstanbul, İzmir, Bursa, Ankara, Adana, Mersin, Şanlıurfa, Kahramanmaraş, Konya, Hatay, Eskişehir, Denizli, Gaziantep, Manisa ve Kilis'teki mülteci ve ev sahibi topluluklarda dayanıklılık ve sosyal uyumu güçlendirmek için birbirini tamamlayan yukarıda belirtilmiş üç sacayağı üzerine inşa edilmiştir. Projede, vasıflı ve yetkin işgücüne yatırım yapılması, iş yaratma ve iş geliştirmenin teşvik edilmesi, istihdamın korunması ve işgücü piyasası yönetişim kurumlarının ve uygulamalarının güçlendirilmesine özellikle vurgu yapılarak insana yakışır işlerin ve sürdürülebilir geçim kaynakları fırsatlarının teşvik edilmesi hedeflenmektedir.

Projenin hedefleri:

Hedef 1: Geliştirilmiş istihdam edilebilirlik, istihdam hizmetleri ve sosyal uyum yoluyla, mülteciler ve ev sahibi topluluk üyelerinin işgücü piyasasına daha iyi erişmesi ve istihdamda kalması.

Hedef 2: Sürdürülebilir gelir ve iş yaratma yoluyla mülteciler ve ev sahibi topluluklara daha çok ve daha iyi gelir olanaklarının sağlanması.

Hedef 3: Gelişmiş işgücü piyasası yönetişimi ve denetimi yoluyla mülteciler ve ev sahibi toplulukların çalışma koşullarının iyileştirilmesi.

Bu proje ABD Dışişleri Bakanlığı Nüfus, Mülteciler ve Göç Bürosu (PRM) tarafından finanse edilmektedir.