Mülteci Krizi Karşısında ILO'nun Çalışmaları

Arka Plan

Suriye mülteci krizi, modern zamanların en geniş ölçekli, uzun süren ve karmaşık insani krizlerinden biri olarak sürmektedir. Bu çatışmanın etkileri giderek artan biçimde ekonomik ve sosyal alanlara uzanmakta, Suriye krizi başlamadan önce de zorlu sosyoekonomik koşullarla karşı karşıya bulunan ev sahibi ülkelerde ekonomik faaliyetlere sekte vurmakta, gelir kayıplarına neden olmakta ve kaliteli kamu hizmetlerine erişimi güçleştirmektedir. Suriye Mülteci Krizi, yol açtığı misli görülmemiş nüfus hareketi nedeniyle uluslararası ilgi odağındadır. Mülteci alan ülkeler durumla baş etmede ve ev sahibi toplulukları desteklemede önemli güçlüklerle karşılaşmaktadır. İnsani ihtiyaçların karşılanmasına yönelik yardımlar ön planda olmakla birlikte, geçim desteği giderek odaklanma noktası olmaya başlamıştır. Bu bağlamda ILO, eşgüdümü BM kuruluşları ve kalkınma ortakları tarafından sağlanan Bölgesel Mülteci ve Dayanıklılık Planı (3RP) çerçevesindeki yardımların geçim kümesinde önemli bir rol oynamaktadır. ILO Türkiye Ofisi bu amaçla BM ölçeğindeki öneriye (özellikle geçim, korunma ve eğitim konularında) ILO olarak katkı sağlama çabalarını yoğunlaştırmıştır. ILO ayrıca çocuk işçiliği, kadının güçlendirilmesi vb. başlıklarını da içeren sosyal entegrasyon ve kapsama konularındaki çalışmalarını artırmaktadır.

ILO Türkiye Ofisi çalışmalarını merkezi ve yerel düzeylerde olmak üzere çeşitli kamu kurumlarıyla yakın eşgüdüm ve işbirliği içinde yürütmektedir. Bu çerçevedeki başlıca kurumlar şunlardır: Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Uluslararası İşgücü Genel Müdürlüğü, Türkiye İş Kurumu, Göç İdaresi Genel Müdürlüğü, Milli Eğitim Bakanlığı, Yaşam Boyu Öğrenim Genel Müdürlüğü, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, Güneydoğu Anadolu Projesi Bölge Kalkınma İdaresi (GAP BKİ), Gaziantep ve Şanlıurfa Esnaf ve Sanatkâr Odaları, Harran Kaymakamlığı, işgücü piyasasında Suriyeli mültecilerle ilgilenen yerel yönetimler. 


ILO Türkiye Ofisi 2015 yılında, ülkedeki ofis açısından en önemli gündem maddelerinden biri haline gelen Suriyeli mülteci kriziyle ilgili olarak kapsamlı bir strateji ve kapsayıcı bir karşılık geliştirmiştir. ILO’nun stratejisi üç ayağa oturmaktadır:
  • Suriyeli mültecilerin ve Türkiye’deki ev sahibi toplulukların insana yakışır işlere erişimlerini kolaylaştırmak üzere vasıflı, yeterlilik sahibi ve üretken işgücünün artırılması;
  • Suriyeli mülteciler ve Türkiye’deki ev sahibi topluluklar için yeni işler ve girişimcilik fırsatları yaratılmasına yönelik olarak belirli sektörlerde ve coğrafi mekânlarda iş geliştirme ve ekonomik büyüme açısından elverişli ortamlar yaratılmasının desteklenmesi;
  • Türkiye’nin kapsayıcı kalkınma stratejileri uygulamasına yardım amacıyla işgücü piyasası yönetişim kurum ve mekanizmalarının güçlendirilmesine destek sağlanması.
Bu strateji kapsamında ILO tarafından uygulanan projeler şunlardır:

“Türkiye’de Geçici Koruma Altındaki Suriyeliler ve Ev Sahibi Topluluklar için İş Yaratma ve Girişimcilik Fırsatları” Projesi

Süre: 1 Şubat 2018 - 31 Ocak 2020 (24 ay)
Finansman: “MADAD FONU” (Suriye Krizine Müdahale için AB Bölgesel Güven Fonu)
Hedef İller: Ankara, İstanbul, Bursa, Konya, Gaziantep, Şanlıurfa, Adana, Mersin ve Hatay.


NE?
Avrupa Birliği’nin 11,6 milyon Avro katkısıyla, 24 ay sürecek olan "Türkiye'de Geçici Koruma Altındaki Suriyeliler ve Ev Sahibi Topluluklar için İş Yaratma ve Girişimcilik Fırsatları” Projesi Şubat 2018’den bu yana ILO Türkiye Ofisi ve belirli faaliyetler için IOM ortaklığıyla yürütülmektedir. Proje’nin hükümet tarafında genel koordinasyonunu Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı üstlenmiştir. Proje, Avrupa Birliği tarafından sağlanan fon ile gerçekleştirilmektedir.

Proje, Türkiye’de geçici koruma altındaki Suriyeliler (GKAS) ve ev sahibi toplulukları ekonomik ve sosyal olarak güçlendirmek ve dayanıklılıklarını artırmak amacıyla hayata geçirilmektedir. Proje’nin temel hedefleri, GKAS ve ev sahibi Türk toplulukları için insana yakışır işlere erişimi kolaylaştırmaya yönelik olarak vasıflı, yetkin ve üretken emek arzını artırmak; istihdam yaratmak ve girişimcilik imkânlarını canlandırmak üzere belirlenen sektörler ve coğrafyalarda iş geliştirme ve ekonomik büyüme için elverişli ortam yaratmak; ve kapsayıcı kalkınma stratejilerinin uygulanmasında işgücü piyasası yönetişim kurumları ve mekanizmalarına destek sağlamaktır.

Hem Suriyeli mültecileri hem de ev sahibi toplulukları hedefleyen önlemler, işgücü piyasası arzını güçlendiren faaliyetler yoluyla insana yakışır iş imkânlarının yaratılmasını desteklemek üzere hemen eyleme geçilmesinin yanı sıra, yerel ekonomik kalkınma ve iş geliştirme ve Suriyeli mülteci nüfusun yoğun olduğu bölgelerde özel sektörün katılımını sağlamak suretiyle işgücü piyasasında talebi canlandırmanın önemini göz önünde tutmaktadır.

NİÇİN?
Türkiye’de bulunan Suriyelilerin 1,6 milyondan fazlası çalışma çağındadır. Suriye’de savaş öncesi işgücüne katılım oranlarının %43,4 olduğu (ILOSTAT, 2011) dikkate alındığında Türkiye’deki Suriyeli işgücünün 700,000 civarında olduğu tahmin edilmektedir.

Suriyeliler çoğunlukla, mevsimlik tarım işçiliği, inşaat, imalat ve tekstil gibi düşük vasıflı işlerde kayıtdışı olarak istihdam edilmektedir. Güvensiz koşullarda uzun süre çalıştırılmakta ve asgari ücretin altında ücret ödenmektedir. Kayıtdışılık, hem hükümet hem de sosyal ortaklar için büyük bir kaygı olmaya devam etmektedir çünkü Suriyelileri kayıt dışı çalıştıranlar için rekabet avantajı yaratmaktadır. Bu durum, Türk vatandaşları da dâhil olmak üzere, tüm işçilerin ücretlerini ve çalışma koşullarını aşağıya doğru iteleyen baskı yaratmaktadır. Dil engeliyle de birleştiğinde bu durum, Suriyelilerin kayıtlı işgücü piyasasına girişinde büyük engeller doğurmakta ve aynı zamanda, Suriyeli mülteci çocukların çocuk işçiliğine itilmesine neden olmaktadır.

Düşünülen bu ilk müdahaleler, farklı ekonomik sektörlerdeki işverenlerin ihtiyaç ve beklentilerini karşılayabilecek daha vasıflı, yetkin, aktif ve üretken işgücünün geliştirilmesi ve eğitilmesini destekleyecektir. Program ek olarak, Türkiye’nin ekonomik, sektörel ve bölgesel önceliklerine uygun olarak Suriyeli mültecilerin işgücü piyasasına entegrasyonunu destekleyen işgücü piyasası yönetişim kurumları ile uygunluk ve izleme mekanizmalarına özel hedefli destek sağlayacaktır. Eylemin bütünleşmiş bileşenleri, kritik önem taşıyan il, belediye ve yerel kalkınma için destek sağlayacak çok yollu ve paralel doğrudan müdahaleler içerecektir.

NASIL?
Türk işgücü piyasasında böylesine büyük sayıda Suriyelinin olası olumsuz etkilerinin farkında olan Türk hükümeti, bir dizi politika müdahalesini hayata geçirmiştir. Ekim 2014’te yürürlüğe giren Geçici Koruma Yönetmeliği, geçici koruma statüsündeki Suriyeliler (GKAS) için birtakım haklar ve işgücü piyasasına erişimleri için bir çerçeve getirmiştir. Bunu desteklemek üzere, 15 Ocak 2016 tarihinde, Geçici Koruma Statüsündeki Yabancılar için Çalışma İzni Yönetmeliği yürürlüğe girmiştir.

Anılan Yönetmelik, özellikle işgücü piyasası müdahaleleri bakımından, Türkiye’de Suriye krizinin etkilerini ele almak amacıyla hükümet tarafından atılmış önemli bir adımdır. Yönetmelik, ülkeye büyük bir GKAS akınının yarattığı sosyo-ekonomik fırsatlardan yararlanmayı sağlamak üzere Türkiye’nin daha dışa dönük ve yapıcı bir strateji uygulamasını öngörmektedir. Amacı da, GKAS’lerin kendileri ve aileleri için insana yakışır bir yaşam sürmelerini sağlayacak, kayıtlı ekonomiye geçişi kolaylaştırmaktır. Yönetmelik aynı zamanda, GKAS’ler için topluma, özellikle de içinde yaşadıkları ev sahibi topluluğa anlamlı katkıda bulunma imkânı sunmakta, sosyal uyum ve istikrarı desteklemektedir. Ancak Çalışma İzni Yönetmeliği, Ekim 2017’den bu yana yaklaşık 20.000 çalışma izninin verilmesi ışığında, Suriyeliler için kayıtlı istihdam yaratmakta tek başına yeterli olmamıştır. Çalışma izni başvuruları ve kayıtlı istihdamı desteklemek için ilave önlemler ve teşviklere ihtiyaç olduğu açıktır. Ayrıca, Suriyelilerin yatırımları ve iş kurma girişimlerinin de istihdam yaratma, dış ticaret ve hem ulusal hem yerel düzeyde ekonomik büyümeye katkıda bulunabileceği açıktır.


İşte ILO’nun deneyiminin devreye gireceği ve katkısının yararlı olacağı nokta tam da burasıdır. ILO’nun Suriyeli Mülteci Krizine Müdahalesi kapsamında, bu Proje, üç özel hedefi gütmektedir: Suriyeli mülteciler ve ev sahibi topluluklardaki Türk işçilerin bir an önce işgücü piyasasına girmelerini kolaylaştırmak ve onların kendi beceri ve yetkinliklerini gerektiği şekilde geliştirmeleri, güçlendirmeleri ve yükseltmelerine yardım etmek. Program buna ek olarak, gerektiği yerlerde girişimcilik eğitimi ve iş hizmetleri geliştirme, aktif işgücü piyasası politikalarını destekleme, bölgesel kalkınma ajansları, özel sektör aktörleri tarafından tespit edilen fırsatlardan yararlanma ve değer zinciri analiz metodolojileri yoluyla, toplulukları destekleyecektir. Proje kapsamında çıraklık sisteminin yanı sıra mentörlük programı da uygulanacaktır.

VASIFLI, YETKİN VE ÜRETKEN İŞGÜCÜ ARZINI ARTIRMAK

İŞ GELİŞTİRME VE EKONOMİK BÜYÜMEYİ DESTEKLEMEK

İŞGÜCÜ PİYASASI YÖNETİŞİMİNE DESTEK VERMEK

Teknik/Mesleki Eğitim Kursları

Yerel Ekonomik Kalkınma ve Değer Zinciri Analizleri

Tematik Çalıştaylar ve Eğitimler

Kamu İstihdam Hizmetleri

İş Geliştirme Desteği

Çalışma Müfettişleri için Eğitim

Çıraklık Programı

KOBİ Eğitim ve Destekleri

Kamu Kurumları için Arapça Bilen Danışmanlar

İşyerinde Mentörlük Programı

İşe Yerleştirme Teşvik Programı

Savunuculuk Çalıştayları

Mesleki Niteliklerin Belgelendirilmesi

 

Farkındalığı Artırma Kampanyaları

Girişimcilik Eğitimi

 

 


NEREDE?
Proje Ankara, İstanbul, Bursa, Konya, Gaziantep, Şanlıurfa, Adana, Mersin ve Hatay’da yürütülecektir.

NE ZAMAN?
Süresi 24 ay olan Proje 1 Şubat 2018’de başlamıştır, 31 Ocak 2020’de sona erecektir.

KİM?
Proje, Şubat 2018’den bu yana, ILO Türkiye Ofisi ve belirli faaliyetler için IOM ortaklığıyla yürütülmektedir. Proje’nin hükümet tarafında genel koordinasyonunu Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı üstlenmiştir. ILO, BM kuruluşları tarafından ortaklaşa geliştirilen BM Türkiye Bölgesel Dayanıklılık Programı’nın uygulanmasına (3RP, 2016-2017) aktif olarak katılmaktadır. Bu program, milyonlarca Suriyeli mülteci ve yerel topluluklara destek verilmesinde hem bölge genelinde hem de ulusal çapta daha koordineli BM müdahalesinin oluşturulmasını sağlamıştır. Proje kapsamındaki çalışmalar, SKH 1, 4, 5, 8 ve 10’un yerelleştirilmesinde ILO’nun çabalarına katkıda bulunacaktır.



 
BEKLENEN SONUÇLAR
  1.  GKAS’ler ve ev sahibi topluluk mensuplarının istihdam edilebilirlik ve işgücü piyasasına erişimlerinin artırılması
  2.  Kültürler arası etkileşim ve işyeri uyumu dâhil olmak üzere temel işgücü piyasası becerileri hakkında bilgi birikimi
  3.  Yerel ekonomik kalkınma ve istihdam imkânlarının yaratılması için potansiyelin bilinmesi
  4.  GKAS ve ev sahibi topluluk mensupları için insana yakışır iş imkânlarının yaratılması
  5.  Devlet kurumları ve sosyal ortakların ulusal politikaları uygulama kapasitelerinin iyileştirilmesi
  6.  İşyerinde temel ilkeler ve haklar hakkında farkındalığın artması.

KİLİT ORTAKLAR
  •  Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı (ÇSGB), Uluslararası İşgücü Genel Müdürlüğü
  •  İçişleri Bakanlığı, Göç İdaresi Genel Müdürlüğü (GİGM)
  •  Milli Eğitim Bakanlığı (MEB)
  •  Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD)
  •  Türkiye İş Kurumu (İŞKUR)
  •  Mesleki Yeterlilik Kurumu
  •  Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK)
  •  Çalışma ve Sosyal Güvenlik Eğitim ve Araştırma Merkezi
  •  Avrupa Birliği (AB)
  •  BM kuruluşları
  •  Belediyeler
  •  İşçi Sendikaları ve İşveren Kuruluşları
  •  İlgili STK’lar
  •  Kalkınma ajansları
  •  Odalar
Avrupa Birliği’nin 11,6 milyon Avro katkısıyla, 24 ay sürecek olan "Türkiye'de Geçici Koruma Altındaki Suriyeliler ve Ev Sahibi Topluluklar için İş Yaratma ve Girişimcilik Fırsatları” Projesi Şubat 2018’den bu yana ILO Türkiye Ofisi ve belirli faaliyetler için IOM ortaklığıyla yürütülmektedir. Proje’nin hükümet tarafında genel koordinasyonunu Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı üstlenmiştir. Proje, Avrupa Birliği tarafından sağlanan fon ile gerçekleştirilmektedir.
 

‘Suriyeli Mülteciler ve Ev Sahibi Topluluklar için İnsana Yakışır İş FırsatlarınınTeşvik Edilmesi’ Projesi

Süre: 1 Ağustos 2016 - 31 Ocak 2018
Finansman: ILO Temel Gönüllü Finansman (RBSA)
Hedef İller: Şanlıurfa, Gaziantep, Mardin, Ankara



Bu proje, yerel kapasiteyi geliştirmek ve ilk kriz etki değerlendirmelerini sunmak suretiyle Suriyeli mülteciler ve ev sahibi topluluklar için insana yaraşır istihdamı desteklemeyi hedefleyen politika ve programların uygulanmasına odaklanmaktadır. Yürütülen programlar arasında istihdam ve eğitim fırsatlarının belirlenmesi ve hem mülteciler hem de ev sahibi topluluklar için işyerindeki temel hak ve ilkelerin desteklenmesi yer almaktadır. Proje hem mülteciler hem de ev sahibi topluluklar için insana yaraşır iş fırsatlarının geliştirilmesi amacıyla uygulanmaktadır. Daha iyi çalışma ve yaşam koşulları ile istihdamın zenginleştirilmesinin desteklenmesi ve çocuklar ve kadınlar gibi hassas Suriyeli mülteci nüfus gruplarının korunması için üç ayaklı danışmalar gerçekleştirilmektedir. Türkiye’deki Suriyeli mülteci kadınların kayıtlı istihdam edilebilirliğini artırmak ve işgücü piyasasına katılımını artırmak için kadın kooperatifleri programları desteklenmektedir. Ulusal ve yerel kamu kurumlarının ve işveren ve işçi örgütlerinin işgücü piyasası zorluklarıyla daha iyi başa çıkmaya yönelik kurumsal kapasitelerinin ve işletim kapasitelerinin geliştirilmesi için destek sağlanmaktadır. Uygulanan diğer programlar, Türkiye’deki Suriyeli mültecilerin kayıtlı istihdam edilebilirliğinin ve işgücü piyasasına erişiminin artırılmasına, ayrıca kamu istihdam hizmetlerine ve çalışma izinlerine dair yeni mevzuata ilişkin farkındalık yaratılmasına odaklanmaktadır. ILO; BM kurumlarıyla birlikte geliştirilen ve milyonlarca Suriyeli mülteciye ve yerel ev sahibi topluluklara yardımcı olacak daha koordineli bölgesel ve ulusal BM programlarının oluşturulmasına yol açan BM Türkiye Bölgesel Mülteci ve Dayanıklılık Programı’nın (3RP 2016-2017) uygulanmasında aktif rol almaktadır. Bu proje kapsamındaki çalışmaların, ILO’nun 1., 4., 5., 8. ve 10. SKH’nın yerelleştirilmesine yönelik çabalarına katkıda bulunması beklenmektedir.

Projenin hedefleri şunlardır:

  1.  İşgücü piyasasındaki güçlüklerin aşılabilmesi için ulusal ve yerel düzeylerdeki kamu kurumlarıyla birlikte işveren örgütleri ile sendikaların kurumsal ve operasyonel kapasitesinin geliştirilmesi.
  2.  Mesleki, teknik ve temel beceri geliştirme eğitimleriyle Suriyeli mülteciler ve ev sahibi toplulukların istihdam edilebilirliklerinin ve istihdam fırsatlarının geliştirilmesi.
  3.  Türkiye’deki Suriyeli mülteciler ve ev sahibi toplulukların kayıtlı istihdamını artırmak ve işgücü piyasasına erişimlerini sağlamak amacıyla başlatılan ortaklaşa müdahalelerin desteklenmesi.
  4.  Suriyeli mültecilerin, ev sahibi toplulukların, işverenlerin ve geniş anlamda paydaşların kamu istihdam hizmetlerine ve çalışma izinleriyle ilgili yeni yasal düzenlemelere ilişkin farkındalıklarının artırılması.

Başlıca Ortaklar

  • Çalışma ve sosyal Güvenlik Bakanlığı
  • Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı
  • Milli Eğitim Bakanlığı
  • Kalkınma Bakanlığı
  • İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi Genel Müdürlüğü
  • Uluslararası İşgücü Genel Müdürlüğü
  • Başbakanlık Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı
  • Türkiye İş Kurumu
  • Güneydoğu Anadolu Projesi Bölge Kalkınma İdaresi
  • Avrupa Birliği
  • BM Kuruluşları
  • Ticaret ve Sanayi Odaları
  • Yerel Yönetimler
  • Sendikalar ve İşveren Kuruluşları
  • İlgili Sivil Toplum Kuruluşları

     Proje Afişleri


     

‘Türkiye’de Suriyeli Mültecilerin ve Ev Sahibi Toplulukların İşgücü Piyasasına Katılımının Geliştirilmesi” Projesi

Süre: 30 Eylül 2016 - 29 Eylül 2017
Finansman: ABD Nüfus, Mülteciler ve Göç Bürosu (PRM)
Hedef İller: Gaziantep, Şanlıurfa, Adana, Mersin, Hatay

Projenin amacı, Türkiye’de yaşayan Suriyeli mültecilerin % 50’sine ev sahipliği yapan Şanlıurfa, Gaziantep, Hatay, Adana ve Mersin’de istihdam edilebilirliği iyileştirmek ve insana yaraşır iş fırsatlarını geliştirmek suretiyle Suriyeli mültecilerin ve ev sahibi toplulukların geçim kaynaklarına katkıda bulunmaktadır.


Projenin hedefleri şunlardır:

  1. Suriyeli mülteciler ve ev sahibi topluluk üyelerine kaliteli istihdam hizmetleri verilmesi için kurumsal ve teknik kapasitenin yerel ve ulusal düzeylerde geliştirilmesi.
  2. İstihdam edilebilirlik ve yeni işler yaratılması açısından elverişli ortamlar geliştirerek Suriyeli mülteciler ve ev sahibi toplulukların işgücü piyasasına entegrasyonunun güçlendirilmesi.
  3. Suriyeli mültecilerin, ev sahibi toplulukların, işverenlerin ve geniş anlamda paydaşların ilgili yasal düzenlemeler ve kayıtlı çalışmanın önemine ilişkin farkındalıklarının artırılması ve bilgi temelinin güçlendirilmesi.



Yürütülen programlar becerilerin iyileştirilmesine, kayıtlı istihdam edilebilirliğin ve Türkiye’deki Suriyeli mültecilerin işgücü piyasasına erişiminin artırılmasına, aynı zamanda kamu istihdam hizmetlerine ve çalışma izinleriyle ilgili yeni mevzuata ilişkin farkındalığın artırılmasına odaklanmaktadır. Anahtar önem taşıyan bileşenler arasında yerel piyasa ihtiyaçlarına dayalı mesleki eğitim, dil dersleri, mesleki rehberlik ve eğitim sonrası işe yerleştirmelerinin kolaylaştırılması için danışmanlık hizmetleri, kayıtlı istihdamı desteklemek için işveren teşvik destek programları, istihdam rehberliği ve danışmanlık hizmetlerinin kurulması, mülteciler için önceki öğrenmenin tanınmasına yönelik bir modelin geliştirilmesi, Arapça konuşan destek hizmet personelinin görevlendirilmesi ve ilgili kamu kurumlarındaki personel için Arapça dil dersleri bulunmaktadır. ILO Türkiye Ofisi, merkezi ve yerel düzeylerde bir dizi kamu kurumu ile yakın koordinasyon ve işbirliği içinde çalışmaktadır.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Milli Eğitim Bakanlığı, Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğü, Güneydoğu Anadolu Projesi Bölgesel Kalkınma İdaresi (GAP BKİ), Doğu Akdeniz Kalkınma Ajansı, Gaziantep Sanayi Odası, Gaziantep ve Şanlıurfa Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği, Harran Kaymakamlığı, Adana Belediyesi, Mesleki Eğitim ve Küçük Sanayii Destekleme Vakfı (MEKSA) Adana Şubesi ile etkili işbirliği geliştirilmiştir.


 

‘Suriyeli Mültecilerin ve Ev Sahibi Toplulukların Geçim Koşullarını İyileştirme ve İnsana Yakışır İş Fırsatlarını Artırma’ Projesi


Süre: 30 Eylül 2015 - 30 Eylül 2016
Finansman: ABD Nüfus, Mülteciler ve Göç Bürosu (PRM)
Hedef İller: Şanlıurfa, Kilis, Ankara

Hedefler

Projenin hedefleri şunlardır:
  1. Suriyeli mülteciler ve ev sahibi toplulukların işgücü piyasasında karşılaştıkları sorunların daha iyi çözülmesi için yerel düzeydeki ilgili kamu kurumlarının kurumsal ve teknik kapasitesinin geliştirilmesi.
  2. Suriyeli mülteciler ve ev sahibi toplulukların istihdam edilebilirliklerinin beceri geliştirme ve mesleki eğitimler yoluyla artırılması.
  3. Hedef illerdeki Suriyelilerin ve ev sahibi toplulukların işgücü piyasasındaki durumlara, fırsatlara ve alınan yasal önlemlere ilişkin farkındalıklarının artırılması.

Gerçekleştirilenler

Hedefler itibarıyla gerçekleştirilenler şunlardır:

İlk hedefle ilgili olarak,
- Suriyelilerin mesleki eğitimi ve istihdamı alanında çalışan paydaşların katılımıyla merkezi ve yerel düzeylerde yönlendirme kurulu toplantıları yapıldı.
- İl istihdam ve Mesleki Eğitim Kurulu (İİMEK) toplantıları Şanlıurfa ve Kilis’te Suriyelilerin ve ev sahibi toplulukların işgücü piyasası sorunları özel gündemiyle gerçekleştirildi.

İkinci hedef doğrultusunda,
- Şanlıurfa ve Kilis’te yerel işgücü piyasası ihtiyaçları öncelikli alanların doğrulanması amacıyla belirlenmiştir. Yerel işgücü piyasalarına ilişkin görüş ve verilerin toplanması için ilgili yerel paydaşlarla danışma toplantıları yapılmıştır.
- Suriyelilerin mesleki becerilerini, dile hâkimiyetlerini ve eğitim ihtiyaçlarını haritalamak üzere Şanlıurfa ve Kilis’teki geçici barınma merkezlerinde bir araştırma gerçekleştirildi.
- Gerçekleştirilen alan araştırmalarından elde edilen bulgular temelinde verilecek mesleki, teknik ve beceri eğitimlerindeki öncelikler belirlendi ve Suriyeli mültecilerle ev sahibi toplulukların istihdam edilebilirliklerini artırma amacıyla geçici barınma merkezi içi ve dışı ortamlarda eğitimler verildi.
- Mesleki, temel beceri, Türkçe ve girişimcilik eğitimlerinden yaklaşık 1500 Suriyeli ve yerel halktan kişi yararlanmış, bu kişilere iş bulmalarında kolaylık sağlayacak sertifikaları verilmiştir.

Üçüncü hedefe yönelik,
- ÇSGB ile yakın işbirliği içinde, işveren kuruluşları, kamu kurumları, HDK’lar ve Suriyelilere yönelik olarak geçici koruma altındaki Suriyelilerin çalışma izinleriyle ilgili Yönetmelik hakkında bilgilendirici toplantılar gerçekleştirildi.
- Pozitif ve ayrımcılık karşıtı dil kullanımının önemi konusunda farkındalık geliştirmek amacıyla yerel medya temsilcileriyle yerel ölçekte seminerler gerçekleştirildi.
- Suriyeliler ve ev sahibi toplulukların geçim koşullarının ve insana yakışır iş fırsatlarının iyileştirilmesine yönelik olarak Eylül 2016’da bir ulusal konferans gerçekleştirildi.

‘Türkiye’de Suriyeli Akınına ILO’nun Yanıtı’ Projesi

Süre: 1 Haziran 2015 - 31 Temmuz 2016
Finansman: ILO Temel Gönüllü Finansman (RBSA)
Hedef İller: Şanlıurfa, Gaziantep, Kilis, Ankara

Hedefler

Projenin hedefleri şunlardır:
  1. Türkiye’de mülteci krizine yönelik ulusal ve yerel kapasitenin güçlendirilmesi.
  2. Suriye mülteci krizine ve krizin işgücü piyasası ve çocuk işçiliği üzerine etkileriyle ilgili bilgi tabanının geliştirilmesi.
  3. Suriyeli mültecilerle ev sahibi toplulukların işgücü piyasasına entegrasyonunun geliştirilmesi.
  4. Mülteciler, ev sahibi topluluklar ve paydaşlar arasında yeni yasal düzenlemeler ve düzenlemelerin işgücü piyasasında uygulamasına yönelik farkındalık yaratılması.

Gerçekleştirilenler

Hedefler itibarıyla gerçekleştirilenler şunlardır:

İlk hedefle ilgili olarak,
  • Suriye kriziyle ilgili çalışmalar yapan merkezi ve yerel düzeylerdeki kurumların kapasitesinin gelişmesine katkı sağlamak amacıyla ihtiyaç analizi yapıldı; kamu kurumlarının üst düzey temsilcileriyle birlikte Ankara, Gaziantep, Şanlıurfa ve Kilis illerindeki görevlileri kapsayan araştırmalar gerçekleştirildi.
  • Gaziantep’te yerel yetkililerin katılımıyla bölgesel yönlendirme kurulu toplantısı gerçekleştirildi. “Türkiye’deki Suriyelilerin İşgücü Piyasası Etkileri ve İstihdam Edilebilirlikleri” etkinliği ILO tarafından Ankara’da düzenlendi.Etkinlikte,merkezi ve yerel paydaşlar, elçilikler, üniversiteler ve ilgilisivil toplum kuruluşarıyla gerçekleştirilen dört ILO alan araştırmasının ön bulguları paylaşıldı.
  • Suriyeli işçilerin ve işverenlerin işgücü piyasasında karşılaştıkları sorunların belirlenmesi amacıyla Ankara’da “Suriyeli İşçilerin, İşverenlerin ve Girişimcilerin İşgücü Piyasasında Karşılaştıkları Sorunlar ve Çözüm Önerileri” çalıştayı gerçekleştirildi.
  • Görüş ve deneyim alışverişinde bulunmak, Suriye mülteci krizinin işgücü piyasasında yarattığı etkilere yanıt verecek sürdürülebilir politikalar ve programlar geliştirmek amacıyla Türkiye, Lübnan, Ürdün, Irak ve Mısır’dan üst düzey temsilcilerin katılımıyla Temmuz 2015’te İstanbul’da bölgesel diyalog toplantısı düzenlendi..

İkinci hedef doğrultusunda

  • Sokaklarda çalışan çocukların ve ailelerinin demografik ve sosyoekonomik durumlarını, çalışma ve yaşam koşullarını ve sorunlarını belirlemek üzere Ankara’da sokaklarda çalışan Suriyeli çocuklarla yönelik Hacettepe Üniversitesi Çocuk Hakları Araştırma ve Uygulama Merkezi ve Aile ve Sosyal Politikalar Ankara İl Müdürlüğü (ASPİM) ile birlikte bir durum analizi çalışması gerçekleştirildi.
  • Bu alan araştırması kapsamında, ILO Türkiye Ofisi ve ASPİM Ankara İl Eylem Planını son haline getirmek amacıyla Ankara Sokaklarında Çalışan Çocuklar İl Eylem Planına yönelik iki çalıştay gerçekleştirdi.
  • “Şanlıurfa’da İşçi ve İşverenlerin Suriyelilerin İstihdamına Bakışı” başlıklı alan araştırması, Türk işverenlerin Suriyelilerin işgücü piyasasına katılımlarına yönelik tutumlarını ortaya koymak, istihdam olasılıklarını araştırmak ve Şanlıurfa’daki Suriyeli topluluğa politika tavsiyelerinde bulunmak amacıyla ILO Türkiye Ofisi, Harran Üniversitesi ve Karacadağ Kalkınma Ajansı tarafından birlikte yürütüldü.

Üçüncü hedef kapsamında

  • Türkiye’deki Suriyeli mültecilerin ekonomik ve toplumsal yaşama uyumunun ve işgücü piyasasına erişimin kolaylaştırılması amacıyla Gaziantep-Nizip kamplarında mesleki eğitime yönelik bir model geliştirildi..
  • İhtiyaçları, fırsatları ve güçlükleri dikkate alarak uygun mesleki eğitim modellerinin belirlenmesi amacıyla Şanlıurfa kent merkezi ve mülteci kamplarında Suriyelilere ve yerel halktan kişilere sunulacak mesleki eğitim programlarıyla ilgili bir değerlendirme raporu hazırlandı. Gaziantep ve Şanlıurfa’daki mesleki eğitim programlarından toplam 277 Suriyeli ve yerel halk yararlanmış olup,, bu kişilere iş bulmalarında kolaylık sağlayacak sertifikaları verilmiştir.
  • ÇATOM’larda yürütülen mesleki eğitim, temel beceri ve Türkçe dil eğitimleri de ‘Suriyeli Mültecilerin ve Ev Sahibi Toplulukların Geçim Koşullarını İyileştirme ve İnsana Yakışır İş Fırsatlarını Artırma’ projesiyle işbirliği halinde yürütülmüştür.

Dördüncü hedefle ilgili olarak

  • ÇSGB ile yakın işbirliği içinde, işveren kuruluşları, kamu kurumları, sivil toplum kuruluşlarıve Suriyelilere yönelik olarak geçici koruma altındaki Suriyelilerin çalışma izinleriyle ilgili Yönetmelik hakkında bilgilendirici toplantılar gerçekleştirildi.
  • Pozitif ve ayrımcılık karşıtı dil kullanımının önemi konusunda farkındalık geliştirmek amacıyla yerel medya temsilcileriyle yerel ölçekte seminerler gerçekleştirildi.
  • Çalışma izni yönetmeliğini hayata geçirmek ve Suriyelilerin, ev sahibi toplulukların, işverenlerin ve paydaşların farkındalığını artırmak amacıyla bir iletişim stratejisi geliştirildi.
  • Suriyeli ve Türk işverenleri bilgilendirmek; kayıtlı istihdam, çalışma izinleri ve başvuru süreçleri gibi konuların önemine ilişkin farkındalıklarını artırmak amacıyla “Geçici Koruma Altındaki Suriyeliler” ve “Yabancılar için Çalışma İzinleri” kitapçıkları Türkçe ve Arapça olmak üzere Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ile birlikte hazırlandı ve ILO Türkiye Ofisi tarafından basımı gerçekleştiridi..