Kadınların istihdama girmesinin önündeki en büyük engellerden biri olan erken çocukluk bakım yükünün azaltılarak kadın istihdamının artırılması amacıyla ILO Tükiye Ofisi ve EBRD işbirliği ile hazırlanan rapor işverenlerin, belediyelerin ve sendikaların öncülüğünde ve kurumlar arası iş birlikleri yoluyla sağlanacak üç farklı EÇBE uygulaması sunarak bu uygulamaların yaygınlaştırılması çağrısında bulunuyor.

Amaç Erişilebilir, Kaliteli ve Uygun Maliyetli EÇBE Uygulamalarını Yaygınlaştırmak

Erişilebilir, kaliteli ve uygun maliyetli EÇBE hizmetlerinin sağlanmasının kadının üzerindeki bakım yükünü azaltacağı ve dolayısıyla kadınların istihdama ve daha kaliteli işlere girmesine katkıda bulunacağı noktasından hareketle hazırlanan “Kurumlar arası i̇ş Birlikleri ile Kadın i̇stihdamını Desteklemek: Erken Çocukluk Bakımı ve Eğitimi Uygulamaları” (EÇBE) Raporu’nda işverenlerin işbirliği ile kurulan Organize Sanayi Bölgesi (OSB) Uygulaması, belediyeler öncülüğünde gerçekleşen Belediye Uygulaması ve iş yerlerinde örgütlü Sendika Uygulaması olmak üzere üç çocuk bakım hizmeti öneriliyor ve bu uygulamaların yaygınlaştırılmasının önemli olduğu vurgulanıyor.

Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) tarafından İsveç mali katkısı ile yürütülmekte olan “Kadınlar için Daha Çok ve Daha İyi İşler” Programı kapsamında hazırlanan rapor kamu kurumlarının, işçi ve işveren örgütlerinin ve yerel yönetimlerin, özel sektörün, sivil toplum örgütlerinin katkı ve görüşlerinin alınması suretiyle EÇBE hizmetlerini düzenleyen yasal çerçeve, izlenen politikalar, bu hizmetlerin sağlanmasında rol alan aktörlerin rolleri ve Türkiye ve dünyadan iyi örnekler de incelenerek hazırlandı.

Yaygın ve Erişilebilir Çocuk Bakım Hizmetleri Kadınların İnsana Yakışır İşlerde Çalışması Demek

Çocuk bakım yükümlülüğünün çoğunlukla kadınların üzerinde olduğuna ve bu durumun kadınların çocuk sahibi olduktan sonra bakım sorumlulukları nedeniyle iş gücü piyasasının dışına çıkmalarına veya kayıt-dışı çalışma biçimlerine yönelmelerine sebep olduğuna dikkat çeken Rapor, çocuk bakım hizmetlerinin kurumsallaştırılarak yaygınlaştırılması sayesinde kadınların farklı sektörlerde, daha kaliteli, daha güvenceli, daha güvenli yani insana yakışır işlerde çalışabilmesine katkıda bulunacağının altını çiziyor.

Çocuk Bakım Hizmetlerinin Mevcudiyeti Toplumsal Cinsiyet Eşitliğine de Katkıda Bulunacak

Rapor ayrıca bakım hizmetlerinin erişilebilir ve kaliteli olmasının kadınların üzerindeki bakım yükünü azaltarak kadınların işgücüne daha fazla katımını sağlayacağı için bu durumun aynı zamanda toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanmasına da katkıda bulunacağını vurguluyor.

Önerilen Uygulamalar

Rapor’da önerilen Organize Sanayi Bölgesi (OSB) Uygulamasına göre OSB’ler çocuk bakım hizmetinin sağlanmasında işverenler arasındaki iş birliklerinin kurulabileceği en uygun yerlerden birisi olarak işaret ediliyor.

İşverenler kendi aralarında iş birliği yaparak EÇBE merkezi açma ve işletmeden kaynaklı masrafları ve sorumlulukları kendi aralarında paylaşmak suretiyle zaten var olan bir mekan ve işbirliği üzerinden başka bir organizayonun yapılmasına gerek kalmadan EÇBE merkezi açabilİiyor.

Belediye Uygulaması yerel ihtiyaçlara cevap veriyor. Bu uygulama çocuk bakım hizmeti sağlamada işverenlerle belediyeler arasında yapılacak bir iş birliği ile EÇBE merkezlerin açılmasını ifade ediyor.

İşverenlerin kendi bünyelerinde EÇBE merkezi açma sorumluluğunu üstlenmek istememeleri veya iş yerinin EÇBE merkezi açma koşullarına uygun hale getirilememesi durumunda, işverenler belediye ile işbirliği yaparak EÇBE merkezi açma maliyetinin ya da bu hizmetlerin ücretlerinin bir kısmını veya tamamını üstlenebiliyor.

Rapor’da yer alan Sendika Uygulaması’nda ise sendikalar çocuk bakım hizmetlerinin sağlanmasına doğrudan ve/veya dolaylı olarak katkıda bulunabilecek diğer bir yapı olarak beliriyor. Bu bağlamda, sendikalar doğrudan kendileri EÇBE merkezi açıp işletebileceği gibi maliyetleri paylaşmak yoluyla işverenlerle işbirliği ile yaparak ya da toplu iş sözleşmelerine çocuk bakım hizmetlerinin sağlanmasına ilişkin maddelerin eklenmesini destekleyerek bu sürece katkı sağlayabilir.

Politika Önerileri

Prof. Dr. Saniye Dedeoğlu, Dr. Aslı Şahankaya Adar ve Yasemin Sırali tarafından kaleme alınan Rapor, çocukluk bakım hizmetlerinin sağlanması ve dolayısıyla kadının istihdamının insana yakışır iş koşullarında artması için çok paydaşlı bir yaklaşım sergilenmesi gerektiğine dikkat çekerek kamu, özel sektör, belediyeler, işçi ve işveren örgütleri ve sivil toplum kuruluşlarının bu süreçte iş birliği yapmasının önemini vurguluyor.

Rapor ayrıca, erişilebilir ve kaliteli bakım hizmetleri sağlanarak kadınların üzerindeki bakım yükünün azaltılmasının ve kaliteli bir biçimde sunulacak erken çocukluk eğitim ve bakım hizmetlerinin yaygınlaştırılmasını destekleyen kapsamlı yasal ve yapısal düzenlenmeler ile yatırımların yapılmasının elzem olduğunu ifade ediyor.