CENEVRE (ILO Haberler) – ILO’nun 8 Ekim 2015’te açıklanan Gençlikte Küresel İstihdam Eğilimleri 2015 raporuna göre 2007 ile 2010 yılları arasındaki hızlı artış döneminin ardından küresel genç işsizliği oranı yüzde 13’e oturmuş görünmektedir; ancak bu oran hala kriz öncesindeki yüzde 11,7’lik oranın hayli üzerindedir.

Rapor, işsiz gençlerin sayısının 2014 yılında 73,3 milyona düşmesine dikkat çekmektedir. Krizin tepe yaptığı 2009 yılında bu sayı 76,6 milyon olduğuna göre 3,3 milyonluk bir azalma söz konusudur.

2012 yılıyla karşılaştırıldığında gençlerde işsizlik oranı Gelişmiş Ekonomilerde ve Avrupa Birliği’nde 1,4 puan azalırken bu azalma Orta ve Güneydoğu Avrupa’da (AB dışında) ve BDT’de, Latin Amerika ve Karayiplerde ve Sahra Güneyi Afrika’da yarım puan ya da daha altında gerçekleşmiştir. Geri kalan bölgelerde (Doğu Asya, Güneydoğu Asya ve Pasifik, Orta Doğu ve Kuzey Afrika) ise gençlerde işsizlik oranı 2012’den 2014’e artmış ya da Güney Asya örneğinde olduğu gibi değişmeden kalmıştır.

İşsiz genç sayısında azalma olmasına rağmen genç işgücündeki azalma nedeniyle gençlerde işsizlik oranı yukarılarda kalmaya devam etmektedir. Nitekim rapordaki öngörülere göre oranın 2015 yılı için 13,1’e çıkması beklenmektedir.

Raporun baş yazarı Sara Elder konuya ilişkin şunları söylemektedir: “GET (Küresel İstihdam Eğilimleri) 2013’e göre gençlik istihdam eğilimlerinde iyiye gidiş görmek umut vericidir. Ancak, hiçbir zaman unutmamamız gerekir ki bu toparlanma küresel ölçekte değildir ve bugün küresel genç işgücünün hemen hemen yüzde 43’ü ya işsizdir ya da çalışmakta ama yoksulluk içinde yaşamaktadır. Hem genç olup hem de günümüz işgücü piyasasına girmek henüz kolay değildir.”

Eğitimde daha çok kadın ve erkek var, ancak buradan işgücü piyasasına geçişte hala güçlüklerle karşılaşıyorlar

Toplam işgücü içinde çalışıyor ya da işsiz olsunlar, gençliğin küresel payları zamanla azalmaktadır. Bunun nedenlerinden biri, artık daha fazla gencin (henüz yeterli olmasa bile) eğitime katılıyor olmasıdır.

Ne var ki düşük gelir düzeyindeki ülkelerde milyonlarca genç bugün de okullarından ayrılmakta, henüz çok küçük denebilecek yaşlarda işe girmektedir. Rapora göre düşük gelir düzeyindeki ülkelerde gençlerin yüzde 31’i eğitim açısından hiçbir vasfa sahip değildir. Oysa bu oran alt-orta gelir düzeyindeki ülkelerde yüzde 6, üst-orta gelir düzeyindeki ülkelerde ise yüzde 2’dir.

Rapor ayrıca toplumsal cinsiyet açısından sürüp giden bir eşitsizliğe de işaret etmektedir. Genç kadınların işgücü piyasasına katılım oranları birçok bölgede genç erkeklere göre önemli ölçüde daha düşüktür. Ayrıca genç kadınlar genç erkeklere göre işsiz kalmaya daha açık durumdadır.

Gelişmiş ekonomilerde artık daha fazla genç iş bulabilmektedir; ne var ki iş kalitesi beklentilerinin altındadır. Üstelik uzun süre işsiz kalan çok genç vardır. Avrupa Birliği’nde işsiz her üç genç arasında birden fazlası bir yılı aşkın süredir iş aramaktadır.

Bu arada gelişmekte olan ekonomilerin yapısal eksik istihdam, kayıt dışı istihdam ve çalışan yoksulluğu gibi sorunları sürmektedir. Çalışan yoksulluğu (çalıştıkları halde günde 2 dolardan az kazanarak yaşayanlar) son 20 yıl içinde azalmış olmakla birlikte gelişmekte olan ülkelerde halen 169 milyon genç işçiyi (üç kişiden biri) etkilemektedir. Yoksulluğun hemen yanı başındakiler (günde 4 dolardan az kazananlar) da eklenirse sayı 286 milyona çıkmaktadır.

Rapor, son dönemdeki okuldan işe geçiş araştırmaları (SWTS) verilerine dayanarak gençlerin işgücü piyasasına nasıl yöneldiklerine ilişkin yeni kanıtlar sunmaktadır. * İstikrarlı bir iş isteyen gençler için bu geçiş süresi ortalama 19 aydır. Üniversite eğitimi olan bir gencin istikrarlı bir işte çalışmaya başlaması için gerekli süre ilkokulu mezunu bir gencin süresinin üçte biri kadardır. Pek çok durumda bu geçiş genç kadınlar açısından erkeklere göre daha uzun sürmektedir.

Eylemde ölçek büyütme zamanı: Becerilere ve kaliteli işler yaratılmasına yatırım

Teknolojideki, çalışma örüntülerindeki ve istihdam ilişkilerindeki hızlı değişiklikler, bu arada yeni işe başlama biçimleri, yeni işgücü piyasası koşullarına sürekli uyumu ve beceri uyumsuzluklarının ele alınmasını gerektirmektedir.

Gençlere insana yakışır işlere geçişlerinde en iyi fırsatın tanınması, mümkün olan en üst kalitede eğitim ve öğretime yatırım yapılmasını, gençlere işgücü piyasasına uygun beceriler kazandırılmasını, sözleşme türü ne olursa olsun kendilerine sosyal koruma ve temel hizmetler sağlanmasını ve oyun alanının, cinsiyeti, gelir düzeyi ve sosyoekonomik geri planı ne olursa olsun çalışmak isteyen tüm gençlerin verimli işler bulabilecekleri şekilde düzeltilmesini gerektirir.

ILO’nun İstihdam Politikası Bölümü Direktörü Azita Berar Awad’ın sözleriyle, “Günümüz gençliğinin işgücü piyasasına geçişinin kolay olmadığını, küresel ekonomik durgunluk sürdükçe bu durumun da sürebileceğini biliyoruz. Ancak, şunu da biliyoruz ki gençlerin istihdamını artıracak hedeflere daha fazla yatırım yapılması halinde bunun getirileri olacaktır. Gençlerin istihdamını destekleyen girişimlerde ölçek büyütmenin zamanıdır.”

Ekonomik büyümeyi yeniden sağlayacak kamusal ve özel yatırımların ve diğer önlemlerin yararını görmek için iş yaratılmasına öncelik tanıyan ve gençlerin özel dezavantajlarını hedefleyen çabaların bir bileşimi gerekmektedir.

• 2030 Sürdürülebilir Kalkınma Gündemi ,” Berar Awad şöyle devam etmektedir: “Hedef 8’de gençlerin istihdamına yapılan vurgu, daha büyük ölçekteki eylemleri destekleyecek geniş kapsamlı küresel ortaklıkların harekete geçirilmesi açısından yeni bir fırsat sunmaktadır. Krizin bugünkü kuşakta açtığı yaraların tedavisi, daha kapsayıcı işgücü piyasaları ve toplumlar oluşturulması için daha fazla yatırım gerekmektedir.”
• Gençlikte Küresel İstihdam Eğilimleri 2015 raporu okuldan işe geçiş (SWTS) alanında yapılan 30 araştırmanın verilerini içermektedir. Bu araştırmalar, ILO ile MasterCard Vakfı arasındaki küresel bir ortaklık olan Work4Youth projesi kapsamında gerçekleştirilmiştir.