GENEVA – Theo một báo cáo mới của Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) công bố nhân Ngày Phụ nữ Quốc tế 8/3, một tương lai việc làm nơi mà phụ nữ không còn bị tụt hậu so với nam giới là điều trong tầm tay nhưng để có thể đạt được mục tiêu đề ra, cần phải có bước nhảy vọt chứ không chỉ bước những bước e dè.

Bà Manuela Tomei, Vụ trưởng Vụ Điều kiện làm việc và Bình đẳng của ILO cho rằng “Chúng ta cần phải khiến cho điều này xảy ra, và báo cáo Một bước nhảy vọt vì bình đẳng giới: Vì một tương lai việc làm tốt đẹp hơn cho tất cả mọi người đã đề xuất hướng đi sắp tới”.

Báo cáo này là kết quả của công trình nghiên cứu năm năm Sáng kiến Thế kỷ Phụ nữ trong Lao động của ILO.

Báo cáo phát hiện rằng trong 27 năm vừa qua, sự chênh lệch trong tỷ lệ việc làm cho nam giới và phụ nữ đã giảm xuống mức dưới 2%. Năm 2018, tỷ lệ phụ nữ có khả năng có việc làm vẫn thấp hơn nam giới 26%. Điều này trái ngược với phát hiện của một báo cáo toàn cầu của ILO – Gallup 2017 về sở thích của phụ nữ và nam giới đối với việc phụ nữ tham gia làm các công việc được trả lương, theo đó 70% phụ nữ thích có một công việc hơn là ở nhà và nam giới cũng đồng tình với quan điểm này.

Thêm vào đó, trong giai đoạn từ năm 2005 đến 2015, “phạt việc làm do thiên chức làm mẹ”, sự chênh lệch trong tỷ lệ phụ nữ trưởng thành có con dưới 6 tuổi có việc làm so với phụ nữ không có con nhỏ đã tăng đáng kể ở mức 38%.

Hơn nữa, số lượng phụ nữ ở các vị trí lãnh đạo vẫn còn thấp, đây là tình trạng rất ít thay đổi trong 30 năm qua. Chưa đến một phần ba các vị trí lãnh đạo là phụ nữ mặc dù họ có thể có trình độ giáo dục cao hơn nam giới. Báo cáo cho thấy thường thì trình độ giáo dục không phải là lý do chính dẫn tới tỷ lệ việc làm và mức lương thấp hơn của phụ nữ mà vì giáo dục không mang lại lợi ích cho phụ nữ giống như các đồng nghiệp nam.

Ngoài ra cũng có cả “phạt vai trò lãnh đạo do thiên chức làm mẹ”: chỉ có 25% số lãnh đạo có con dưới 6 tuổi là phụ nữ. Tỷ lệ phụ nữ không có con nhỏ đảm nhiệm vị trí lãnh đạo đã tăng lên 31%.

Khoảng cách lương theo giới vẫn duy trì ở mức trung bình 20% trên toàn cầu. Các bà mẹ phải nếm trải “phạt tiền lương do thiên chức làm mẹ” xảy ra trong cả đời sống công việc của họ trong khi đó các ông bố thì lại được thưởng lương.

Bà Tomei cho biết: “Có nhiều yếu tố cản trở bình đẳng trong việc làm và công việc chăm sóc là yếu tố cản trở lớn nhất. Trong 20 năm qua, thời gian phụ nữ dành cho công việc chăm sóc và việc nhà không được trả lương hầu như không giảm và thời gian nam giới làm những công việc đó chỉ tăng thêm tám phút một ngày. Với tốc độ thay đổi như vậy, phải mất hơn 200 năm nữa mới có thể đạt được bình đẳng về thời gian dành cho công việc chăm sóc không được trả lương”.

Báo cáo cũng nêu ra các luật và thực tiễn đang thay đổi tình hình này để có được sự chia sẻ công việc chăm sóc công bằng hơn trong gia đình và giữa gia đình với Nhà nước. “Khi nam giới chia sẻ công việc chăm sóc bình đẳng hơn, sẽ có nhiều phụ nữ ở vị trí quản lý hơn”, bà Tomei cho biết thêm và nhấn mạnh vai trò của nam giới trong việc tạo ra việc làm bình đẳng về giới hơn.

Báo cáo cũng đưa ra những phát hiện từ dữ liệu “thời gian thực” do trang web kết nối nghề nghiệp LinkedIn từ năm quốc gia với sự tham gia của 22% dân số có việc làm trên toàn cầu ở ba khu vực khác nhau. Dự án hợp tác giữa ILO-LinkedIn cho thấy phụ nữ có kỹ năng kỹ thuật số - hiện là một điều kiện của các công việc có nhu cầu cao nhất và được trả lương cao nhất trong lĩnh vực liên quan đến khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học (STEM) – chỉ nằm trong khoảng một phần ba đến một phần tư số thành viên của LinkedIn sở hữu những kỹ năng như vậy. Tuy nhiên, báo cáo cũng cho thấy phụ nữ đạt được các vị trí cấp giám đốc nhanh hơn, sớm hơn một năm so với các đồng nghiệp nam.

Báo cáo Bước nhảy vọt cho thấy đạt được bình đẳng giới đồng nghĩa với những thay đổi về chính sách và hành động đồng thời trong nhiều lĩnh vực và chỉ ra những giải pháp có thể mang lại một chương trình nghị sự cải tiến và có thể đo lường được về bình đẳng giới. Con đường hướng tới các quyền là nền tảng cho một thế giới việc làm bình đẳng hơn trong đó có quyền được hưởng các cơ hội bình đẳng, quyền không bị phân biệt đối xử, bạo lực và quấy rối và quyền được trả lương bình đẳng cho công việc có giá trị như nhau.

Một tương lai việc làm theo đó mọi người có thể quan tâm nhiều hơn với thời gian dành cho việc chăm sóc và các chính sách và cấu trúc chăm sóc bao trùm cũng được ủng hộ mạnh mẽ trong báo cáo này. Một tương lai việc làm chu đáo hơn cũng sẽ tạo việc làm đáng kể. Báo cáo cũng đề cập đến sự cần thiết phải có một cơ chế bảo trợ xã hội cho tất cả mọi người và một khuôn khổ kinh tế vĩ mô hợp lý. Với những công cuộc chuyển đổi đang diễn ra rộng khắp trên toàn cầu – về công nghệ, nhân khẩu học và biến đổi khí hậu – báo cáo kêu gọi nỗ lực lớn hơn nhằm thu hút và hỗ trợ phụ nữ trải qua các giai đoạn chuyển đổi công việc. Tăng cường tiếng nói và vai trò đại diện của phụ nữ là thiết yếu để đảm bảo mọi con đường khác thực sự có hiệu quả.

“Giờ đây chúng tôi đã hiểu rõ hơn về khoảng cách giới và những yếu tố dẫn tới vấn đề này và hiểu cần phải làm gì để đạt được tiến bộ thực chất về bình đẳng giới trong thế giới việc làm – con đường phía trước đã rõ ràng”, Bà Shauna Olney, Trưởng ban Giới, Bình đẳng và Đa dạng & ILOAIDS, cho biết. “Cùng với cam kết và sự lựa chọn can đảm, có thể thực hiện một bước nhảy vọt để tương lai việc làm không làm tăng thêm tình trạng bất bình đẳng trong quá khứ. Và điều này sẽ mang lại lợi ích cho tất cả mọi người”.