Proje

Geçici Koruma Altındaki Suriyeliler ve Türk Vatandaşları için İnsana Yakışır İş Fırsatlarının Desteklenmesi

Proje Özeti

Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) Birleşmiş Milletler’in (BM) çalışma yaşamı konusundaki uzman kuruluşudur. ILO, uluslararası çalışma standartlarını belirler, insana yakışır iş fırsatlarını ve çalışma yaşamındaki hakları destekler, sosyal korumayı ve çalışma yaşamına ilişkin konularda sosyal diyalogu güçlendirir.

Semra Baştürk, İŞMEP yararlanıcısı, Adana. Semra ağır sanayide çalışarak toplumsal cinsiyet rollerine karşı çıkıyor.
3.4 milyonun üzerinde (İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi, Mart 2023 verilerine göre) Geçici Koruma altındaki Suriyelinin bulunduğu Türkiye, dünyada en yüksek mülteci nüfusunu ağırlayan ülke konumundadır. Kayıtlı 3,4 milyon Suriyelinin yüzde 27,9’unun çalışma çağında erkek (18-59 yaş) ve yüzde 22.3’ünün çalışma çağında kadın olduğu tahmin ediliyor (Kaynak: UNCHR Operasyonel Veri Portalı, Suriye Bölgesel Mülteci Yanıtı).

ILO, mültecilerin ve ev sahibi toplulukların insana yakışır çalışma koşullarına ulaşmalarına destek olmak üzere “Mülteciler ve Ev Sahibi Topluluklara Destek Programı”nı (Refugee Response Programme: RRP) uygulamaktadır. Geçici Koruma altındaki Suriyeliler ve Türk Vatandaşları için İnsana Yakışır İş Fırsatlarının Desteklenmesi Projesi, ILO’nun Mülteciler ve Ev Sahibi Topluluklara Destek Programı’nın bir parçası olarak uygulanmaktadır. Proje, Geçici Koruma altındaki Suriyelilerin, diğer milletlerden mültecilerin ve Türk vatandaşlarının kayıtlı işgücü piyasasına erişimini kolaylaştırırken, işgücü piyasasının ihtiyaçlarına uygun olarak beceri ve yetkinliklerini geliştirmeleri ve güçlendirmeleri için destek sunmaktadır.

Geçici Koruma altındaki Suriyeliler ve Türk Vatandaşları için İnsana Yakışır İş Fırsatlarının Desteklenmesi Projesi, eşit sayıdaki Geçici Koruma altındaki Suriyeliler ile Türk vatandaşına destek verirken, insana yakışır iş ilkelerini merkeze alan kapsayıcı ekonomik büyümeyi ve sosyal uyumu da teşvik etmektedir.

Proje, ILO Türkiye Ofisi tarafından Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı (ÇSGB), Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) ve Uluslararası İşgücü Genel Müdürlüğü (UİGM) ortaklığında, illerdeki esnaf ve sanatkâr odaları birlikleri, belediyeler ve diğer paydaşlarla işbirliği içinde yürütülmektedir.

Proje Bileşenleri

Bileşen 1- İşyerinde Mesleki Eğitim ve Gelişim Programı (İŞMEP)

  • İŞMEP ile iş arayanlar (Mülteciler ve Türk vatandaşları) kayıtlı çalışma ve eğitim deneyimi edinirken, işverenler nitelikli işgücüne erişim sağlıyorlar.
  • Programa katılan işverenlere, maaş ve SGK primlerinin bir bölümü, çalışma izni ücretlerinin ise tamamı geri ödenmektedir.
  • Kadınların işgücü piyasasına entegrasyonunu desteklemek üzere çocuk bakım hizmetleri için ilave destekler sağlanırken, aynı zamanda engelli bireylere de erişilmektedir.
  • Faydalanıcılarının mesleki becerilerini geliştiren ve sürdürülebilir istihdamlarına katkı sağlayan İŞMEP, Adana, Ankara, Bursa, Denizli, Gaziantep ve İstanbul’da uygulanmaktadır.
Mehmet Koçak, İŞMEP yararlanıcısı, Ankara. Mehmet, ofis malzemeleri üreten bir işletmede ustasını dinleyerek, işi işbaşında öğreniyor.

Bileşen 2- Bilgi Merkezleri (BİLMER)

  • BİLMER’ler kayıt dışı esnaf ve sanatkârların ve iş arayanların kayıtlı işgücü piyasasına girmelerini sağlayan kapsayıcı ve verimli hizmetler sunmaktadır.
  • BİLMER’ler işverenlerin işgücü piyasasındaki kural ve düzenlemelere ilişkin farkındalıklarını artırırken, eğitim ve istihdam olanaklarına ilişkin yönlendirmeler de yapmaktadır.
  • Esnaf ve Sanatkâr Odaları Birlikleri (ESOB’lar) ve belediyeler ile kurulan ortaklıklar yoluyla Türkiye’nin sekiz şehrinde dokuz Bilgi Merkezi (BİLMER) kurulmuştur. Bu merkezler, danışmanlıklar yoluyla kayıtlılık için doğru bilgiler sağlamaktadır.
  • ILO, mikro, küçük ve orta ölçekli işletmelere ve iş arayanlara hizmet vermek üzere Gaziantep, Şanlıurfa, Konya, Adana, Mersin, Ankara, Bursa, Hatay ve İstanbul’da yanı sıra İstanbul’da Bilgi Merkezleri kurmuştur.
Meymune Kanama, GESOB BİLMER danışmanı ve bir yararlanıcı, Gaziantep. Suriyeli genç kadın danışman Meymune, nasıl bir işveren ve çalışanın Türkiye istihdam sistemine kayıt olacağını, tütün ve nargile satan bir dükkan işleten Suriyeli genç bir kadın işverene anlatıyor.

Bileşen 3- Kayıtlı İstihdama Geçiş Programı (KİGEP)

  • Proje, KİGEP aracılığıyla işverenlere eşit sayıda Geçici Koruma altındaki Suriyeli ve Türk vatandaşının kayıtlı istihdamı için destek vermektedir.
  • İşverenler, KİGEP kapsamında kayıtlı çalışmaya başlayan ya da devam eden çalışanları için altı ay boyunca destek ödemesi almaktadır. Ayrıca, mülteci çalışanları için de KİGEP sayesinde bir defalık çalışma izni harcı desteği yapılmaktadır.
  • KİGEP, Geçici Koruma altındaki Suriyelilerin ve Türk vatandaşlarının kayıtlı istihdamına destek veren Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) ana ortaklığında uygulanmaktadır.
  • KİGEP, Türkiye’nin 16 ilindeki SGK İl Müdürlükleri bünyesinde uygulanmaktadır.
Serpil Kumaş, KİGEP yararlanıcısı gıda paketleme şirketi çalışanı, İstanbul.

Kumaş, “Yıllarca kayıtlı olduğumu zannederek kayıtdışı çalıştım. Şimdi bu eksik yıllarımı tamamlamak için çalışıyorum ki emekli olabileyim. Bir keresinde hatırlıyorum kolumu kırmıştım ve 25 gün rapor almıştım. Bu sürede maaşımı almıştım ve çok mutlu olmuştum. Sigortalı olmak çok önemli. Şimdi kendimi çok mutlu ve güvenli hissediyorum, KİGEP ve bu firma sayesinde” diyor.

Yararlanıcılar

  • 2022 sonuna kadar, 1.271 iş arayan, İşyerinde Mesleki Eğitim ve Gelişim Programı (İŞMEP) aracılığıyla işe yerleştirilmiştir.
  • 2025 sonuna kadar, ILO, 3.000’in üzerinde kişiyi İŞMEP sayesinde insana yakışır iş koşullarında işe yerleştirecektir.
  • Bilgi Merkezleri (BİLMER) ile ise 2022 sonuna kadar 3.000 işveren ve 6.076 çalışan destek almıştır.
  • BİLMER danışmanlıkları yoluyla, 2025 sonuna kadar ise en az 750 işletme ve 1.000 çalışan kayıtlı olarak çalışmaya başlayacaktır.
  • KİGEP ile 2025 sonuna kadar 22.700 yararlanıcı kayıtlı olarak çalışmaya başlayacak ya da devam edecektir.
  • Projenin her bir bileşeninden eşit sayıda Geçici Koruma altındaki Suriyeli ve Türk vatandaşı faydalanmaktadır.
Adana BİLMER, işletmelerini kaydettirmek ya da eğitim imkanlarından yararlanmak isteyen yüzlerce işveren ve çalışana ev sahipliği yapıyor.

Proje illeri

Adana, Ankara, Aydın, Bursa, Denizli, Gaziantep, İstanbul, İzmir, Kayseri, Kilis, Kocaeli, Konya, Manisa, Mersin, Şanlıurfa, Hatay, Osmaniye ve Kahramanmaraş.

Finansman

KfW Kalkınma Bankası aracılığıyla Almanya Federal Cumhuriyeti

Süre

Aralık 2018 - Aralık 2020 (Aşama I)
Aralık 2020 - Haziran 2023 (Aşama II)
Ocak 2023 – Aralık 2025 (Aşama III)