Genç İstihdamı

Ne eğitimde ne istihdamda olan gençlerin sayısı 2005 (22.8%) ve 2018 (22.1%) yılları arasında neredeyse hiç değişiklik göstermemiştir. Her ne kadar eğitim alan gençlerin sayısında artış olsa da, gençlerin büyük çoğunluğu, özellikle kadınlar, yükseköğrenimlerine devam etme veya kendi gelirleri elde etme şansı bulamamaktadır.

Küresel düzeyde gençlerin (15-24) işgücüne katılım oranları giderek azalan bir eğilim sergilemektedir. 2020 Mart ayında ILO tarafından yayınlanan Genç İstihdamında Küresel Trendler raporuna göre 1999-2019 yıllarında genç nüfusunun 1 milyardan 1.3 milyara yükselmiş olmasına rağmen, aktif işgücü piyasalarında yer alan gençlerin sayısı 568 milyondan 497 milyona düşmüştür.

Dünya genelindeki 126 milyon genç göreli yoksulluk sınırı altında, günlük ortalama 3.2 dolarlık bir gelir elde etmekteyken, 55 milyon genç günlük 2 dolarlık bir gelirle mutlak yoksulluk sınırı altında yaşamaktadır¹ .

Milyonlarca genç, iş yaşamında ve özel yaşamında ilerleme için daha az getiri ve sınırlı beklentiler sunan geçici ve gönüllü olmayan yarı-zamanlı ya da gündelik atipik işlerle, belirli süreli sözleşmeler arasında sıkışmış durumdadır. Genç kadınlar insana yakışır işlere erişebilmek için başta toplumsal cinsiyet rolleri olmak üzere birçok ek engel ile mücadele etmektedir.

Tüm bunlara ek olarak giderek derinleşen beceri uyuşmazlığı sorunu işsizlik rakamlarını olumsuz yönde etkilemekte, okuldan işe geçiş süreçleri zorlaştırarak ne eğitimde ne istihdam olan gençlerin sayılarında artışa neden olmaktadır.

Ne yazık ki, gençlerin iş bulması, daha iyi bir hayata ve iş yaşamına kavuştukları anlamına da gelmemektedir. Çalışan gençlerin dörtte üçü kayıt dışı istihdam edilmekte, herhangi bir sosyal güvenceden yoksun olarak çalışmaktadır² .

COVID-19 krizi gençlerin kaliteli eğitime ya da insana yakışır işlere erişimini güçleştirmiş, genç işsizliği sorununu daha da derinleştirmiştir. ILO tarafından yürütülen çalışmalar, her 6 genç çalışandan 1’i ise koronavirüs nedeniyle çalışmayı bıraktığı göstermektedir³ .

Türkiye’de Genç İstihdamı

2018’den bu yana hissedilen ekonomik gerileme istihdam rakamlarında artış eğiliminin gözlendiği bir dönemi noktalamakla kalmamış, 700.000 kadar iş kaybına neden olmuştur. Bu tablo bekleneceği üzere en çok gençleri etkilemiş, ne eğitimde ne istihdamda yer alan gençlerin sayısı kısa sürede %21.9’dan (2018) %23.5’e, işsizlik rakamları ise %20.3’ten (2018) %25.4’e (2019) yükselmiştir. COVID-19 salgını ile daha karamsarlaşan bu tablo, ne eğitimde ne istihdam olan gençlerin sayısını %27.1’e çıkarmıştır (Kasım, 2020)⁴ .

Aşağıda genç istihdamını farklı açılardan değerlendiren çalışmalardan da görüleceği üzere güvencesiz ve kayıt dışı işlerde yetişkinlere oranla daha çok çalışan gençler, COVID-19 salgınından en çok etkilenen kırılgan gruplar arasındadır: Gençlerin işlerini kaybetme riski yetişkinlerden üç kat daha fazladır.

Türkiye’de yürütülen ve aşağıda bilginize sunulan ‘’Youth and COVID-19: Access to Decent Jobs Amid the Pandemic’’ raporuna göre, ankete katılan Türkiyeli gençlerin %77’si, mülteci gençlerin ise %61’i COVID-19’ un iş arayışlarını olumsuz yönde etkilendiğini belirtmiştir. Gençler başvurabilecekleri işlerin azaldığını, iş başvurularına olumsuz dönüşlerin arttığını söylemektedir.

Türkiye’deki gençler arasındaki işsizlik sorununa UNDP ile işbirliği halinde ele alan ILO, ne eğitimde ne istihdamda olan gençlere yönelik çalıştaylar ve yayınlar dizisi düzenlemekte, gençlerin insana yakışır iş fırsatlarına erişim noktasında yaşadıkları sorunlara dikkat çekmeyi ve bu yönde geliştirilecek politikalara yön vermeyi hedeflemektedir.

---

¹  https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---dgreports/---dcomm/---publ/documents/publication/wcms_737648.pdf
²  https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---dgreports/---dcomm/---publ/documents/publication/wcms_737648.pdf
³  https://www.ilo.org/global/topics/youth-employment/publications/WCMS_753026/lang--en/index.htm
⁴  TÜİK işgücü istatistikleri, hane halkı anketi ve ILO hesaplamaları ile elde edilmiş rakamlardır.