İş Sağlığı ve Güvenliği

Türkiye daha güvenli çalışıyor ve ILO’nun yardımlarıyla iş güvenliği ve sağlığı koşullarını iyileştirme çabalarını sürdürüyor

Türkiye’de İSG koşullarının iyileştirilmesine yönelik çabalar özellikle iki anlaşmanın Kabul edildiği 2005 yılından bu yana devam ediyor: İş Güvenliği ve Sağlığı Sözleşmesi, 1981 (No. 155) ve İş Sağlığı Hizmetleri Sözleşmesi, 1985 (No. 161). 2015 yılında, İş Sağlığı ve Güvenliğini Geliştirme Çerçeve Sözleşmesi, 2006 (No. 187) . Türkiye’de yürürlüğe girince yeni uluslararası taahhütler üstlenilmiş oldu. Geçen yıl meydana gelen iş kazaları, bu arada özellikle Soma’daki madende gerçekleşen trajik kaza bu alandaki ulusal çabalara daha da ivme kazandırdı; Türkiye bu yılın 23 Mart’ından bu yana iki sözleşmeye daha taraf durumundadır: İnşaat İşlerinde Güvenlik ve Sağlık Sözleşmesi, 1988, (No. 167) ve Madencilikte Güvenlik ve Sağlık Sözleşmesi (No. 176) .

İSG PROJESİ BAŞLADI

Geçen yıl meydana gelen iş kazaları ILO ile Türkiye arasındaki işbirliğini artırıcı bir etki de yaratmıştır. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın (ÇSGB) ILO ile birlikte 16-17 Ekim 2014 tarihinde düzenlediği Ulusal Üç Taraflı Toplantı çerçevesinde gerçekleşenler dâhil olmak üzere üç taraflı görüşmelerin ardından Ocak 2015’te ILO-Türkiye ofisinde İSG ile ilgili bir teknik yardım projesi geliştirilmiştir. Proje, uluslararası bir İSG uzmanı tarafından yönetilmekte, kendisine Türkiye’den bir Program Görevlisi yardım etmektedir.

Projenin amacı, üç taraflı bileşenlerle danışma halinde Türkiye’de özellikle madencilik ve inşaat sektörlerindeki İSG’nin iyileştirilmesidir. Sağlanan yardıma yol gösteren, üç tarafın ihtiyaçları, ilgili ILO Sözleşmeleri ve İş Güvenliği ve Sağlığı (III) Ulusal Politika Belgesi ve Eylem Planı (2014-2018) tarafından sağlanan çerçeve de dikkate alınmak üzere uygulamalara ilişkin olarak ILO’nun denetim organı tarafından yapılan yorumlardır.

AMAÇ: YOL HARİTASI

Proje, ilk adım olarak, Türkiye’de İSG koşullarının iyileştirilmesi için gerekli çabalarla ilgili pratik bir yol haritası hazırlanmasını ve bu alanda yapılan uluslararası taahhütlerin giderek daha fazla yerine getirilmesini amaçlamaktadır. Daha uzun vadedeki amaç ise, muhtemelen Avrupa Birliği ile birlikte gerçekleştirilecek daha fala yapılandırılmış bir teknik işbirliği projesi çerçevesinde bu Yol Haritasındaki unsurların daha da geliştirilmesidir.

ATILAN ve GÜNDEMDE OLAN ADIMLAR

Son dönemde başlatılan etkinlikler arasında aşağıdakiler de yer almaktadır:
  • Türkiye’de, özellikle madencilik ve inşaat sektörlerinde önleyici bir güvenlik ve sağlık sisteminin en iyi nasıl yaygınlaştırılabileceğini tartışmak üzere 28 Nisan 2015 Dünya İSG Gününün Ulusal İSG Konseyi üyeleri ve davetli uzmanlarla birlikte kutlanması.
  • İş Sağlığı ve Güvenliğini Geliştirme Çerçeve Sözleşmesi, 2006 (No. 187)’nin yürürlüğe girmesi dolayısıyla, “Önleyici bir Güvenlik ve Sağlık Kültürü Oluşturulması” adlı ILO broşürü ilgili ILO belgelerinin Türkçeleriyle birlikte Türkçe yayınlanmıştır.
  • Türkiye’deki mevcut ulusal İSG sisteminin haritalanması yoluyla iş güvenliği ve sağlığı alanında iyileşmelere yönelik yenilenmiş çabalarda sağlanan ilerlemeyi ortaya koymak amacıyla İş Sağlığı ve Güvenliğini Geliştirme Çerçeve Sözleşmesi, 2006 (No. 187) doğrultusunda bir İSG Ülke Profili çalışmasının başlatılması. Bu profil Ağustos 2015’te yapılacak üç taraflı bir toplantıda ele alınacaktır.
  • Madencilik sektöründe taşeronluk düzenlemeleri ve bunun İSG koşulları üzerindeki etkileriyle ilgili kapsamlı bir araştırmanın Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı’na (TEPAV) yaptırtılması. Bu çalışmanın sonuçları, Temmuz 2015 başlarında gerçekleştirilecek üç taraflı toplantıda değerlendirilecektir.
  • Ulusal yasa ve uygulamaların 167 ve 176 sayılı Sözleşmelere uygunluğunda görülen açıklarla ilgili analizler yaptırtılması.
  • İş kazalarının ve hastalıklarının kayda geçirilmesi ve bildirilmesi konusunda bir çalıştay gerçekleştirilmesi. Çalıştaya Sosyal Güvenlik Kurumu, TÜRKSTAT, İş Müfettişliği, TTB gibi üç taraf temsilcileri ile birlikte WHO da katılacak ve moderatörlük eski bakanlardan Tınaz Titiz tarafından gerçekleştirilecektir.
  • Yargıçların, avukatların ve hukuk alanındaki eğitimcilerin Uluslararası Çalışma Standartları konusunda eğitilmelerinin desteklenmesi.
  • Sağlanan ulusal ve uluslararası rehberlik çerçevesinde gerçekleştirilecek eylemlerin öncelik sırasına konulması konusunda üç tarafla diyalog gerçekleştirilmesi. Halen hedef olarak belirlenen alanlar arasında iş idaresi ve işçilerin eğitimi de yer almaktadır.

YASAL DÜZENLEME ALANINDAKİ GELİŞMELER

Geçen yıl meydana gelen kazalar, ilgili yasal düzenlemeler açısından iki yeni torba yasanın yakınlarla kabulüyle sonuçlanmıştır. Bu yasal düzenlemeler sonucunda 2012 tarih ve 6331 sayılı İş Güvenliği ve Sağlığı Yasası ile Eylül 2013’te kabul edilen Madencilikte İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliğinde değişikliklere gidilmiştir. 6331 sayılı yasada yapılan değişikliklerle kazaya meydan vermeyecek bir yönetim için özendiriciler ve ilgili düzenlemelere uyulmaması durumunda daha ağır yaptırımlar getirilmekte; aşırı üretim durumlarında çalışmayı askıya alma hakları pekiştirilmekte; iş sağlığı ve iş güvenliği uzmanlarından beklenen yeterlilikler ve sorumluluklar yeniden tanımlanmakta; kamusal tedarik işlemlerinde İSG’ye daha fazla dikkat edilmesi öngörülmekte ve ilgili yükseköğrenim müfredatında İSG’nin zorunlu ders olarak yer verilmektedir. Madencilikle ilgili yönetmeliklerde ise önleyici kontrol sondajları; yeraltı madenlerinde çalışanların ve koşulların daha güçlü sistemlerle denetlenmesi; madenlerin boşaltılması, kendi kendini kurtarma ve ilgili araçlar gibi konularda daha sıkı zorunluluklar getirilmekte, ayrıca madenlerde kendiliğinden patlama olasılığına karşı daha titiz önlemler belirlenmekte, kimi madenler için kurtarma odaları öngörülmektedir.