Çalışma Yaşamında Temel İlkeler ve Haklar Bildirgesi

Açıklama | 07 Ekim 2015 Çarşamba
ILO’nun, evrensel ve kalıcı barış için sosyal adaletin gerekli olduğu temel inancıyla kurulmuş olması nedeniyle;

Ekonomik büyümenin, eşitliği, toplumsal ilerlemeyi ve yoksulluğa son verilmesini sağlamak için gerekli, ancak yeterli olmamasının, lLO’nun güçlü sosyal politikaları, adaleti ve demokratik kurumları teşvik etmesine olan gereksinimi teyid etmesi nedeniyle;

Ekonomik ve sosyal gelişme için küresel bir strateji çerçevesinde geniş tabanlı sürdürülebilir bir kalkınmayı yaratabilmek için, ekonomik ve sosyal politikaların karşılıklı olarak biribirini güçlendirmesini sağlamak amacıyla, ILO, kendisinin bütün uzmanlık alanlarında ve özellikle de istihdam, mesleki eğitim ve çalışma koşulları alanlarında standart koyma, teknik işbirliği ve araştırma kaynaklarını her zamankinden daha fazla kullanmalıdır inancıyla;

ILO, özel sosyal gereksinimi olanların , özellikle de işsizlerin ve göçmen işçilerin sorunlarına özel önem vermeli ve bunların sorunlarını çözmeye yönelik uluslararası, bölgesel ve ulusal çabaları harekete geçirmeli, teşvik etmeli; iş olanakları yaratılmasını amaçlayan etkin politikalar geliştirmelidir inancıyla;

Toplumsal ilerleme ve ekonomik büyüme arasındaki bağ korunmaya çalışılırken; ilgili kişilerin, yaratılmasına katkıda bulundukları zenginlikten hak ettikleri payı, fırsat eşitliği temelinde özgürce isteyebilmelerini ve insan olarak taşıdıkları potansiyele tam olarak ulaşabilmelerini olanaklı kılabilmek için, çalışma yaşamındaki temel hak ve ilkelerin güvence altına alınmasının özel bir önem taşıması nedeniyle;

ILO’nun, uluslararası çalışma standartlarını oluşturmak ve bunlarla ilgilenmekle yetkili uzmanlık kuruluşu ve gücünü anayasasından alan uluslararası bir örgüt olması ve anayasal ilkelerinin bir ifadesi olarak çalışma yaşamında temel hakları geliştirme çalışmalarında evrensel destek ve kabul görmesi nedeniyle; 

Karşılıklı ekonomik bağımlılığın giderek arttığı bir ortamda, Örgüt’ün Anayasasında yer alan temel ilke ve hakların değişmez niteliğinin yeniden teyit edilmesinin ve bunların evrensel olarak uygulanmasını teşvik etmenin ivedilik taşıması nedeniyle;

Uluslararası Çalışma Konferansı,

Bütün üyelerin, ILO’ya serbestçe katılmakla, ILO Anayasası’nda ve Filadelfiya Beyannamesi’nde belirtilen ilkeleri ve hakları kabul ettiklerini ve Örgüt’ün genel hedeflerine ulaşmak için kaynakları imkan verdiği ölçüde ve özel koşullarına tam olarak uygun biçimde çalışma yükümlülüğünü üstlendiklerini;

Bu ilkelerin ve hakların Örgüt içinde ve dışında temel kabul edilen Sözleşmelerde belirli hak ve yükümlülükler biçiminde ifade edildiğini ve geliştirildiğini hatırlatır.

Söz konusu Sözleşmeleri onaylamamış olsalar dahi, bütün Üyelerin, Örgüt üyesi olmakla, bu Sözleşmelerle düzenlenen ve aşağıda sayılan temel haklara ilişkin ilkelere, iyi niyetle ve Anayasa’nın gereği olarak saygı göstermek, bu ilkeleri geliştirmek ve gerçekleştirmekle yükümlü olduklarını açıklar:
  • Sendikalaşma özgürlüğü ve toplu pazarlık hakkının etkin biçimde tanınması;
  • Zorla ya da zorunlu çalıştırmanın tüm biçimlerinin ortadan kaldırılması;
  • Çocuk işçiliğine etkin biçimde son verilmesi; ve
  • İstihdamda ve meslekte ayrımcılığın ortadan kaldırılması.
Bu amaçlara ulaşmada, üye ülkelerin belirlenen ve ifade edilen gereksinimlerine cevaben dış kaynakların ve desteğin harekete geçirilmesi ve ILO Anayasası’nın 12. maddesi uyarınca ILO’nun ilişki içinde olduğu diğer uluslararası örgütlerin teşvik edilmesi de dahil olmak üzere, anayasal, işlemsel ve bütçe kaynaklarını tam kullanmak suretiyle ve aşağıdaki yollarla bu çabaları desteklemek amacıyla, Örgüt’ün, Üyelerine yardımcı olma yükümlülüğünü kabul eder:
  • Temel Sözleşmelerin onaylanmasını ve uygulanmasını teşvik etmek için teknik işbirliği ve danışmanlık hizmetleri sunarak
  • Bu Sözleşmelerin bazılarını ya da hiçbirini onaylamaya hazır olmayan üyelerin, bu Sözleşmelerde yer alan temel haklara ilişkin ilkelere saygı gösterme, bu ilkeleri teşvik ve gerçekleştirme çabalarına yardım ederek;
  • Üyelerin ekonomik ve sosyal kalkınma için ortam yaratma çabalarına yardımcı olarak.
Bu Bildirgeyi tam anlamıyla hayata geçirebilmek için, anlamlı, etkin ve teşvik edici bir izleme mekanizmasının, bu metnin ekinde yer alan ve bu Bildirgenin ayrılmaz parçası sayılacak belgede belirtilen önlemlere uygun olarak uygulamaya konmasını kararlaştırır.

Çalışma standartlarının ticari korumacılık amaçlarıyla kullanılmaması gerektiğini ve bu Bildirgede ve izleme mekanizmasında yer alan hiçbir hükmün böyle bir amaç için kullanılmayacağını ya da kullanılmasının istenemeyeceğini; ayrıca, herhangi bir ülkenin karşılaştırmalı avantajının bu Bildirge ve izleme mekanizması çerçevesinde sorgulanamayacağını vurgular.

Ek

Bildirgenin İzlenmesi

I. Genel Amaç

Aşağıda açıklanan izlemenin amacı, ILO Anayasası’nda ve Filadelfıya Beyannamesi’nde yer alan ve bu Bildirge ile tekrar teyit edilen temel ilke ve hakları geliştirmek için Örgüt Üyelerinin gösterecekleri çabaları teşvik etmektir.

İzleme mekanizması, tam anlamıyla teşvik edici bir nitelik taşıyan bu amaca uygun olarak, teknik işbirliği faaliyetleri yoluyla, Örgüt’ün desteğinin, söz konusu temel ilke ve hakları uygulamalarında Üyelere yardımcı olabileceği alanların belirlenmesine olanak sağlayacaktır. Bu mekanizma, yerleşmiş denetim mekanizmalarının yerini almadığı gibi, o mekanizmaların işleyişini de engellemeyecektir; dolayısıyla, o mekanizmaların kapsamında bulunan belirli durumlar bu izlemenin çerçevesi içinde incelenmeyecek ya da yeniden incelemeye tabi tutulmayacaktır.

Bu izleme mekanizmasının aşağıda betimlenen iki yönü, mevcut usullere dayanmaktadır: Onaylanmamış temel Sözleşmelere ilişkin yıllık izleme, Anayasa’nın 19. madde 5(e) paragrafının uygulanmasındaki mevcut usullerde yalnızca bazı uyarlamalar yapılmasını gerektirecektir; küresel rapor ise, Anayasa uyarınca yürütülen usullerden en iyi sonuçların elde edilmesine hizmet edecektir.

II. Onaylanmamış Temel Sözleşmelerin yıllık olarak izlenmesi

A. Amaç ve kapsam

Amaç, temel Sözleşmelerin tümünü henüz onaylamamış olan Üyelerin, Bildirge uyarınca gösterdikleri çabaları, 1995 yılında Yönetim Kurulu’nun yürürlüğe koyduğu dört yılda bir yapılan incelemenin yerini alan basitleştirilmiş usuller aracılığıyla her yıl inceleme fırsatı sağlanmasıdır. İzleme, her yıl, Bildirge’de belirtilen dört alandaki temel ilkeleri ve hakları kapsayacaktır.

B. Usuller

İzleme, Anayasa’nın 19. madde 5(e) paragrafı uyarınca Üyelerden istenecek raporlara dayanacaktır, Rapor formları, temel Sözleşmelerden birini ya da birden fazlasını onaylamamış hükümetlerden, yasalarında ya da uygulamalarında yapılmış olabilecek değişiklikler konusunda bilgi alınmasını sağlayacak biçimde ve Anayasa’nın 23. madde hükmü ve yerleşmiş uygulama dikkate alınarak düzenlenecektir.
Büro tarafından derlenecek bu raporlar, Yönetim Kurulu’nca incelenecektir.

Bu şekilde derlenen raporlara, daha derinlemesine bir görüşmeyi gerekli kılan yönlere dikkat çeken bir giriş bölümü hazırlanması amacıyla, Büro, Yönetim Kurulu’nca bu amaçla görevlendirilmiş bir uzmanlar grubundan istekte bulunabilecektir.

Yönetim Kurulu’nda temsil edilmeyen Üyelerin, raporlarında yer alan bilgilere ek olarak, Yönetim Kurulu’ndaki görüşmeler sırasında gerekli ya da yararlı olabilecek tamamlayıcı açıklamaları en uygun yoldan sağlamalarına imkan vermek üzere, Yönetim Kurulu’nun mevcut usullerinde değişikliğe gidilmesi hususu incelenmelidir.

III. Küresel rapor

A. Amaç ve kapsam

Bu raporun amacı, önceki dört yıllık dönemde her bir kategorideki temel ilke ve hakların durumunu dinamik küresel bir görüntü biçiminde ortaya koymak ve Örgüt’ün sağladığı yardımların etkinliğinin değerlendirilebilmesine ve gelecek dönem için, gerekli iç ve dış kaynakların harekete geçirilmesini sağlayacak şekilde tasarlanan teknik işbirliği eylem planları biçimindeki önceliklerin belirlenebilmesine hizmet edecek bir temel sunmaktır. Rapor, her yıl, sırayla, temel ilkelerin ve hakların gruplandırıldığı dört kategoriden birini kapsayacaktır.

B. Usuller

Rapor, resmi bilgiler ya da yerleşmiş usullere uygun olarak toplanan ve değerlendirilen bilgiler esas alınarak, Genel Müdür’ün sorumluluğu altında hazırlanacaktır. Temel Sözleşmeleri onaylamamış olan Devletler söz konusu olduğunda, rapor, özellikle, yukarıda belirtilen yıllık izlemenin bulgularına dayanacaktır. İlgili Sözleşmeleri onaylamış Üyeler için, rapor, özellikle, Anayasa’nın 22. maddesine uygun biçimde ele alınan raporlara dayanacaktır. Bu rapor, üçlü görüşme için Genel Müdür raporu olarak Konferans’a sunulacaktır. Konferans, bu raporu, İç Tüzüğün 12. maddesi kapsamındaki raporlardan ayrı olarak ele alabilir ve tümüyle bu raporun görüşülmesine ayrılan bir oturumda görüşebilir, ya da bir başka uygun yol izleyebilir. Daha sonra, Yönetim Kurulu, erken bir tarihte, izleyen dört yıllık dönem içerisinde uygulanacak önceliklere ve teknik işbirliği eylem planlarına ilişkin olarak bu görüşmelerden çıkan sonuçları belirleyecektir.

IV. Şu anlaşılmıştır ki:

Yukarıdaki hükümleri uygulamakla görevli Yönetim Kurulu’nun ve Konferans’ın iç Tüzüklerinde değişiklik yapılması için öneriler getirilecektir. Konferans, zamanı gelince, kazanacağı deneyimler ışığında, bu izlemenin işleyişinin Bölüm l’de ifade edilen genel amaca yeterince uygun olup olmadığını değerlendirecektir.

Yukarıdaki metin, Cenevre’de toplanan Uluslararası Çalışma Orgütü Genel Konferansı’nın 18 Haziran 1998 günü sona eren 86. oturumunda usulüne uygun olarak kabul edilen Çalışmaya İlişkin Temel Haklar ve İlkeler ILO Bildirgesi ve İzlenmesi’dir.

SADAKATLE, 1998 yılının Haziran ayının bu ondokuzuncu günü, imzalarımızı koyduk.

Konferans Başkanı,

Uluslararası Çalışma Bürosu Genel Müdürü